DÜZCEDE AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMASI
DEĞERLİ MESLEKTAŞLARIMIZ
15 eylül de DÜZCE de pilot il olarak uygulanmasına başlanan yeni dönem daha da yaygınlaşacak olan AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMASI dır.
u yazıda uygulamanın bölgemizde ne şekilde planlandığı , başlatıldığı, bizlere nasıl yansıdığı olumlu ve olumsuzluk yaratabilecek noktalarını irdeleyip önerilerimizi sunacağız. Eğer sizlere yararlı olabilirsek arkadaşlarım adına mutluluk duyarız.
Ev halkı tespit fişleri güncellenerek bilgisayar ortamına aktarımı sağlanmış sekiz ilçe,iki belde ve merkez ilçe de toplam nüfus 303.313 olarak tespit edilmiştir.31 aile sağlığı merkezi ve 104 aile hekimliği birimi oluşturulmuştur.hekimler ve aile sağlığı elemanlarına gerekli bilgiler verilmiş eğitimleri tamamlanarak uygulama başlatılmıştır.
06 temmuz 2005 tarih 25867 sayılı resmi gazetede yayınlanan yönetmeliğe göre amaç Birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirmek ve verilen sağlık hizmetinin kalitesini arttırmak şeklinde ifade buluyor ve kişiye yönelik koruyucu hizmetler ile birinci basamak teşhis,tedavi, rehabilite edici sağlık hizmetleri tamamen aile hekiminin görevi olarak tanımlanıyor.
Uygulamanın sağlık birimlerine etkisini değerlendirelim.tüm sağlık birimleri aile sağlığı merkezi olarak hizmet vermeye başladı doktor kadroları tamamlandı vatandaşların 3000 kişilik guruplar halinde aile hekimlerine kayıtları tamamlandı bu şekilde daha önce pek verimli çalışmayan semt ve köy sağlık ocakları doktor ve sağlık elemanı yönünden destek alıp yönetmelik gereği kayıt yapılan en yakın aile hekimine müracaat şartı getirilince ciddi bir yoğunluk yaşamaya başladılar protokol sayıları arttı geçen yıl aynı ay a ait reçete çıkışları incelendiğinde önemli artışlar izlendi.netice olarak sağlık ocaklarının uygulama ile birlikte reçete kaynağı olarak önemleri artmıştır.(NOT: Ekim 2006 itibariyle çeşitli nedenlerle bölgemizde görev yapmakta olan aile hekimi sayısı 86 ya indirilmiştir. Bununla birlikte bazı aile hekimlerinde kayıtlı vatandaş sayısı 4500-5000, yapılan protokol sayısı 10 ayda 15000’ne ulaşmıştır)
SEMTLERDEKİ DURUM ; çevre semtlerde yaşayanlar genellikle muayene ve tedavi için bir şekilde merkeze iner reçetesini de merkezdeki eczanelerden karşılardı yeni dönem de yakındaki aile sağlığı merkezinde muayene olmakta ve çevrede eczane yok ise tanzim edilen reçetenin karşılanmasında sıkıntı yaşanmaktadır.
ÖNERİMİZ; çeşitli nedenler ile durumundan memnun olmayan eczaneler bir şekilde eczane hizmeti verilemeyen bölgelere yönlendirilebilir.yeni eczane müracaatlarında yönlendirme konusunda odalar yetkilendirilmeli ve merkezlerdeki yoğunluk bir şekilde aşılmalıdır.
KÖYLERDE DURUM ; köy sağlık ocakları yeni dönemde aile sağlığı merkezleri haline geldi. Doktor ve sağlık elemanları tamamlanıp köyde yaşayanların kayıtları da yapılınca protokol sayılarında ciddi artışlar izlendi geçen yılın rakamları ile mukayese edilince çok net olarak görülmektedir.köylerde hizmet veren eczane olmayınca reçetelerin karşılanması çözüm üretmemiz gereken bir konu durumundadır.
ÖNERİMİZ ; aile hekimliği uygulaması yapılan illerde TÜRK eczacıları birliği SAĞ LIK BAKANLIĞI ile protokol imzalayarak eczane hizmeti verilemeyen köyler de tanzim olunan reçetelerin oda tarafından anlaşmalı eczaneler arasında paylaştırılması yasal bir dayanağa bağlanmalıdır.
GEZİCİ HİZMETLER ; yönetmeliğin 6. maddesinde konu açıklanmıştır. Gezici sağlık hizmeti veren aile hekimlerinin bölgelerindeki dağınık yerleşim birimlerine belirli bir plan dahilinde periyodik olarak ulaşmalarını ve bu şekilde hizmet vermelerini esas alır.Bunu sağlamak için aile hekimi,coğrafi durum,iklim koşulları,ulaşım şartları ve kendisine bağlı olan yerleşim birimlerinin sayısını dikkate alarak hizmeti aksatmayacak şekilde ziyaret yapar ve programını muhtarlar vasıtası ile en geç bir önceki haftanın son iş günü saat 12.00 ye kadar duyurulmasını sağlar. Bölgemizde aile hekimliği birimlerinden 38ine 58773 nüfusa hizmet vermek üzere gezici sağlık hizmeti planlaması yapılmış olup hizmet verilmeye başlanmıştır.
ÖNERİMİZ ; uzak köylerdeki vatandaşlarımız periyodik olarak ziyaret edilmekte hasta muayenelerinden sonra tanzim edilen reçetelerin karşılanmasında sorunlar yaşanmakta dır.bu hizmet bir şekilde sağlanmalıdır.bu durum farklı illerde değişik boyut da sorunlar yaratabilir aile hekimliği uygulaması yapılan illerde TÜRK ECZACILAR BİRLİĞİ ile SAĞLIK BAKANLIĞI arasında uygun bir protokol hazırlanıp söz konusu reçetelerin anlaşmalı eczaneler arasında adil paylaşımı yasal bir dayanağa bağlanabilir.
HASTA SEVKİ ; yönetmeliğin 25 maddesinde açıklanmıştır.aile hekimi hastanın ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmeti veren kuruluşlara başvurusunun gerekliliğine karar verir. Bölgemizde sevk uygulaması Temmuz 2006 tarihinden itibaren başlamıştır .
2005 1.basamak sevk 2.basamak
EYLÜL 2005 43171 2939 55826
ARALIK 2005 72443 5378 63699
2006
HAZİRAN 2006 87036 14262 54784
EYLÜL 2006 105016 28247 49906
İŞYERİ VE AİLE HEKİMİ İLİŞKİSİ ; konu yönetmeliğin 26.maddesi ile düzenlenmiştir.işyeri hekimi,işyerinde çalışana sevk,reçete veya rapor gerektiğinde kişiyi bilgilendirir ve bilgilendirme notu ile aile hekimine gönderir. Bölgemizde iş yeri hekimliği eski hali ile uygulanmakta ve reçeteler temsilcilik tarafından anlaşmalı eczaneler arasında paylaştırılmaktadır.ancak önümüzdeki günlerde uygulamanın nasıl olacağı biraz karmaşıktır bu konunun da T.E.B tarafından incelenmesi ve uygulamanın açıklığa kavuşması gerekmektedir .Zira yasa çalışanların hizmet almak için aile hekimine kaydını istemektedir
REÇETE YÖNLENDİRME ; meslek ilkeleri yönetmeliğin 10.denetim ise kanunun 6, yönetmeliğin 30. maddelerinde açıklanmıştır.
Aile hekimlerine sağlık bakanlığı tarafından 3000-3500 arası vatandaşımızın kaydı yapılmıştır. Bu mesleki beceri ve tecrübe ile kendilerinin gayreti ile kazanılmış bir hasta potansiyeli değildir. Bu nedenle hiç kimse devletin teslim ettiği hasta sayısı ile rant elde etme hakkına sahip değildir gerekli cezai önlemler hem eczacı hem de doktor için belirlenmelidir.sağlık mü dürlüğü ve eczacı odası yetkililerinin belirlediği vakalarda gerekli men cezalarının uygulanma sı gerekir.ancak bu şekilde reçete yönlendirme olaylarının önü alınabilir Özel sağlık merkezlerine aile sağlığı merkezi statüsü verildiğinde bu konu daha sıkıntılı bir şekilde karşımıza çakabilir.
AİLE SAĞLIĞI MERKEZİNİN FİZİKİ ŞARTLARI ; yönetmeliğin 20 maddesinde
anlatılmıştır.23.maddede ise aile hekimlerinin bölgede bakanlık ve diğer kurumlara bağlı uygun sağlık kuruluşlarında hizmet verirler bu imkanların sağlanamaması halinde kendi donatacakları uygun standartları taşıyan mekanlarda hizmet verirler şeklindedir. Bu durumda da haksız rekabetler yaratacak gizli ortaklıklar için şimdiden önlemler alınmalı neler yapılması gerektiği net olarak ortaya konmalıdır.
DÜZENLEME GEREKTİREN ÖNEMLİ KONULAR VE ÖNERİLERİMİZ
………. 112 ACİLMERKEZLERİ , TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZLERİ, KURUM POLİKLİNİKLERİ VE İŞYERİ HEKİMLİKLERİ TARAFINDAN TANZİM EDİLEN REÇETELERİN KARŞILANIP KARŞILANMAYACAĞI KONUSU NET DEĞİLDİR
——– AİLE HEKİMLERİN DEN ECZANELERE YAPILABİLECEK YÖNLENDİRME LERE KARŞI BELGELENMESİ DURUMUNDA CEZAİ YAPTIRIMLARIN NELER OLDUĞU YÖNETMELİK DE NET OLARAK İFADE BULMALIDIR
——–GEZİCİ HİZMETLERİN YÜRÜTÜLMESİ ESNASINDA VE KÖY SAĞLIK OCAKLARINDA YAPILAN MAYENE SONRASI TANZİM EDİLEN REÇETELERİN ECZANESİ OLMAYAN BÖLGELERDE KARŞILANMASI İLE İLGİLİ OLARAK T.E.B. VE SAĞLIK BAKANLIĞI ARASINDA HUKİKİ DAYANAK YARATACAK BİR PROTOKOL HAZIRLANMALIDIR.
———- İŞ YERİ HEKİMLERİNİN REÇETE YAZMA KURALLARI UYGULAMA OLAN BÖLGELERDE DAHA NET İFADE BULMALI BUNA GÖREDE ODA TARAFINDAN ANLAŞMALI ECZANELER ARASINDAKİ REÇETE PAYLAŞTIRILMA SI SÜRDÜRÜLMELİ.
———–İLAÇ SERBEST REKABET KURALLARI İÇERİSİNDE SATILAN BİR ÜRÜN OLMAKTAN ÇIKARTILMALI DIR.
———–SORUNLARIMIZI KENDİ İÇİMİZDE ÇÖZEREK BİRLİĞİMİZİ SÜRDÜRMELİ VE SERBEST PİYASA EKONOMİSİNİN DİŞLİLERİ ARASINDA TEK BAŞINA MÜCA DELE ETME HATASINA DÜŞMEDEN BİRLİKTE HAREKET ETMENİN ŞARTLARINI OLUŞTURMALIYIZ.
———–YATAN HASTA,DİALİZ SOL.VE KAN ÜRÜNÜ İÇEREN REÇETELERİN ODA KANALI İLE ANLAŞMALI ECZANELER ARASINDA PAYLAŞTIRILMASI TÜM RES Mİ KURUMLAR İLE AYNI PROTOKOLE BAĞLANARAK VE HUKUKSAL ALT YAPISI SAĞLANARAK VERİLMESİ SÜRDÜRÜLMELİDİR.
ECZ.KEMAL DEMİR
Sakarya Eczacı Odası Düzce il temsilcisi
