“Tip 2 diabet”li hastalarda oruç tutmanın riski
Sağlık meslek mensupları oruç tutmanın tip 2 diabet’li hastalardaki riskinin farkında olmalıdır.
Diabetes in the Middle East
www.thelancet.com Vol 380 August 2012
Bütün dünyada Tip 2 diabet’in görülme sıklığı giderek artıyor. Bu hastalık genetik ve çevre şartlarının kompleks bir etkileşimi sonucunda ortaya çıkıyor.Bu güne kadar tip 2 diabet’in ortaya çıkmasında 40 dan fazla genetik faktörün yer aldığına inanılmaktadır.
Hızlı kentleşme, beslenme alışkanlıklarının değişmesi hareketsiz yaşam tarzı ile paralel olarak tip 2 diabet’e rastlanma sıklığı giderek artmaktadır.
Bu gibi geçişler, gelişmekte olan ülkelerde hızla oluşmakta ve bu nedenle gelişmekte olan ülkelerde tip 2 diabet’in yaygılaşmasında, gelişmiş ülkelere nazaran daha çarpıcı bir artış olacağı beklenmektedir.
2030 yılına kadar bütün dünyadaki tip 2 diabet vakalarındaki en büyük artışın Orta Doğuda olması bekleniyor.Dünya sağlık örgütü 2006-2015 yılları arasında kronik hastalıklar nedeniyle ölümlerdeki arştın en fazla Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde görüleceğini tahmin ediyor. 24 çalışmanın sistematik olarak gözden geçirilmesi sonucunda Orta Doğuda tip 2 diabet vakalarının % 10.5 oranında arttığı görülmektedir. Her yıl 20 yaş veya üstü İranlı şehir nüfusunun %1’inden fazlasında tip 2 diyabet ortaya çıkmaktadır.
Orta Doğuda tip 2 diabet’in artmasında, rafine karbonhidratların (ör beyaz pirinç) yüksek oranda tüketilmesi ve fiziksel aktivitenin daha önceki jenerasyonlara göre daha düşük seviyede olması gibi çeşitli faktörler rol oynamaktadır.
Orta Doğuda en yaygın din İslamdır. Her yıl 50 milyondan fazla tip 2 diabetli Müslüman ramazan boyunca oruç tutmaktadır. Sağlık meslek mensupları oruç tutmanın tip 2 diabetli hastalardaki riskinin farkında olmalıdır. Birçok din görevlisine göre oruç tutan kişilerin oral veya intravenöz yolla ilaç almalarına izin verilmemektedir. Tip 2 diabetli hastalarda oruç tutarken hipogisemi en büyük sağlık riskidir. Bu hastalarla ilgilenen doktorların ramazan ayı boyunca ilacın dozunu ayarlamaları önemli bir zorluktur.
Tip 2 diabetli hastaların kontrol altında tutulması önemli olmakla beraber koruyucu önlemler üzerinde önemle durulmalıdır. Bir çok randomize klinik çalışma diyet ve eksersiz ile diabetin kontrol altına alınabileceğni göstermektedir. Bir kontrollü çalışmada diyet değişikliği ile riskin % 31 azaldığını, eksersizin arttırılması ile riskin % 46 azaldığı , her ikisinin birlikte uygulanması ile de riskin % 42 oranında azaldığı görülmüştür.
Orta Doğuda halk ve politikacılar diabetin risk faktörlerinin daha fazla farkına varmalı ve prediyabetli kişileri teşhis etmek böylece erken müdahale ile komplikasyonlardan korumak için ulusal tarama programları uygulanmalıdır.
Farrokh Habibzadeh
The Lancet Middle East Edition, NIOC Medical Education and Research Center, Shiraz, Iran