WHO: Sağlık hizmetlerinde büyük eşitsizlik var!
Dünya Sağlık Örgütü, 30 yıl önce yazılan ‘Temel Sağlık Hizmetleri’ raporunu yeniledi, sağlık hizmetinde uçurumun derinleştiği ortaya çıktı
Dünyada sağlık hizmetleri konusunda ‘büyük eşitsizlikler’ yaşanıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO), 1978’de Kazakistan’ın Almatı kentindeki konferansın 30. yıldönümü dolayısıyla yayımladığı raporunda, sağlık hizmetleri alma konusunda 30 yıl önceye göre çok büyük eşitsizlikler olduğu açıklandı. ‘Temel Sağlık Hizmetleri’ başlıklı raporda, zengin ve yoksul ülkelerde ortalama yaşam süresindeki farkın artık 40 yılı aştığına dikkat çeken örgüt, bu yıl doğum yapacağı tahmin edilen 136 milyon kadından yaklaşık 58 milyonunun doğum anı ve sonrasında tıbbi yardım alamayacağını, bunun da kadın ve çocukların hayatının tehlikeye atıldığı anlamına geldiğini vurguluyor.
Mahalleler bile farklı
Kamu sağlığı harcamalarının, her yıl kişi başı 20 dolarla 6 bin dolar (28 YTL ile 8 bin 400 YTL) arasında değiştiği belirtilen raporda, kişisel sağlık harcamalarının her yıl 100 milyon kişiyi yoksulluk eşiğinin altına ittiği, sanayi ülkeleri dışında yaşayan 5 milyar 600 milyon kişiden yarısının sağlık ihtiyaçlarını kendi cebinden karşılamak zorunda kaldığı kaydediliyor.
Raporda, sağlık sektörünün dünyanın değişimine verdiği yanıtın ‘yetersiz ve tecrübesizce’ olduğu, sorunların önceden görülemediği ve küresel çareler bulunamadığı da belirtiliyor.
Ülkeler, hatta aynı ülkedeki şehirler arasında sağlık hizmetleri konusunda çok büyük farklar olduğuna işaret edilen raporda, Kenya’nın başkenti Nairobi örneği veriliyor. Kentte yüksek gelirlilerin yaşadığı yerde beş yaş altı bebek ölüm oranı binde 15’in altında; oysa aynı kentteki gecekondu mahallesinde oran binde 254’e çıkıyor.
‘Ticari bir ürün’ değil
Raporda, sağlık hizmetlerine erişim konusundaki eşitsizliğin genellikle sağlık konusuna ‘ticari bir ürün’ gibi bakıldığı durumlarda ortaya çıktığı, bunun sonucundaysa gereksiz testler ve prosedürlerin uygulandığı, daha sık ve uzun hastanede kalımların görüldüğü, daha yüksek fiyatların çıkarıldığı ve masrafları karşılayamayacak olanların dışlandığı vurgulanıyor.
WHO’nun raporunda son olarak hükümetler hedef alınarak uygun kararların ‘kesinlikle’ alınması gerektiği belirtiliyor.
Örgütün 1978’deki konferansında sağlık hizmetlerini geniş bir tabana yayabilmek için çocuk sağlığı, aile planlaması, sağlık eğitimi, çevre sağlığı ve temizlik, beslenme, salgın hastalıkların önlenmesiyle ilgili olarak yayımlanan bildiride toplum hekimliğine ağırlık verilmesinin gerekliliği vurgulanmıştı.
